اجرت المثل ایام زوجیت
مطابق روال پرونده های نفقه گذشته، در این مورد نیز باید مبلغی به حساب کارشناس واریز شود. آن گونه که پیمان حسن پور اشاره می کند، این مبلغ ۵۰ هزار تومان است که توسط قاضی تعیین و به حساب کارشناس واریز می شود. گاهی این مبلغ کمتر و گاهی نیز بیشتر از ۵۰ هزار تومان است؛ البته تعیین مبلغ کارشناسی نیز مطابق یک جدول مشخص باید صورت گیرد، اما برخی قضات بدون توجه به این موضوع، حتی مبالغ کمتری حدود ۲۵ هزار تومان را هم برای کارشناسی تعیین میکنند و با توجه به مشکلاتی که برای کارشناسان در حین، قبل و بعد از رسیدگی به چنین پروندههایی پیش میآید رقم بسیار ناچیزی است.
حسن پور در این باره می گوید: کارشناسی اجرت المثل ایام زوجیت یکی از سختترین کارهایی است که یک کارشناس قوه قضاییه انجام می دهد. در پرونده های این چنینی معمولاً بعد از ابلاغ کارشناسی، مطالعه پرونده صورت می گیرد و طی یک هفته الی ۱۰ روز کارشناس طی گفتگو با طرفین پرونده نظر نهایی خود را اعلام می کند. کارشناس در واقع به عنوان بازوی قاضی در چنین مواردی عمل می کند و با تحقیقات فراوان تلاش می کند به حقیقت دست پیدا کند. در چنین مواردی ممکن است قاضی وقت و حوصله گوش دادن به حرف های طولانی دو طرف و نیز تحقیق در خصوص این موضوع را نداشته باشد. به هرحال زنان تلاش میکنند در این باره به بیشترین پول دست پیدا کنند و مردان نیز تلاش می کنند کمترین میزان پول را بپردازند. گاهی متوجه می شویم میان حرفهای دو طرف تناقض های زیادی وجود دارد و از این مرحله شکل تحقیقات جدی تر می شود و از راه های دیگری استفاده میکنیم تا به یقین برسیم. این راه ها تعداد محدودی است که حکم (اسرار حرفه ای) را دارد و به همین دلیل قابل بیان نیست اما مثلاً درخصوص یک پرونده، زنی مدعی بود که سال هاست در خانه همسرش کار می کند و همیشه منزل او تمیز و پاکیزه است.
مرد که مخالف چنین ادعایی بود، برای اثبات ادعای خود روزی از من دعوت کرد به شکل سرزده به خانه آنها برویم. چند دقیقه مانده به حضور در خانه، مرد با همسرش تماس گرفت و گفت با کارشناس قوه قضاییه پشت در خانه است. زمانی که وارد خانه شدیم زن فرصت جمع و جور کردن منزل را نداشت و من با خانه ای به شدت به هم ریخته و کثیف مواجه شدم. البته ممکن بود این وضعیت تنها مربوط به آن روز باشد و مثلاً زن در سال های پیش زندگی مرتب و تمیزی داشته اما این مسأله و نکات این چنینی برخی از شگردهای رسیدن به حقیقت درخصوص این نوع پرونده هاست که در کارشناسی نهایی نیز موثر واقع می شود.
به گفته حسن پور پس از اعلام نظریه کارشناسی نیز اتفاق های مختلفی در انتظار کارشناس است. اتفاق هایی مانند تماس های تلفنی تشکر آمیز، تهدید های تلفنی، آه و ناله و نفرین و گاهی هم تشکر. قانون پیش بینی کرده پس از کارشناسی، ما به التفاوت هزینه کارشناسی اولیه با رقم واریز شده به حساب، به کارشناس پرداخت شود، اما این موضوعی است که به گفته حسن پور گاهی با درخواست شفاهی کارشناسان قضات به آن توجه نمی کنند و به همین دلیل کارشناس از خیر مطالبه آن می گذرد و گاهی نیز قاضی با پذیرش این درخواست، دستور پرداخت هزینه واقعی کارشناسی را به طرفین پرونده می دهد.
ممکن است نظریه کارشناسی با اعتراض یکی از طرفین پرونده مواجه شود. در چنین موردی پرونده به هیأت سه نفره ارجاع داده می شود. اگر نظریه این هیأت نیز مورد قبول یکی از طرفین پرونده واقع نشود، پرونده قابلیت ارجاع به هیأت پنج نفره و هیات هفت نفره را دارد. اما به گفته حسن پور، قاضی پرونده می تواند اگر در یکی از این مراحل احساس کند طرفین قصد طولانی کردن زمان دادرسی و تلف کردن وقت را دارند، کارشناسی را پس از نظریه هیأت ۵ نفره یا هیات ۳ نفره متوقف کند و با بیان اینکه شخصاً به قناعت وجدانی رسیده، نظریه خود را صادر کند.
بد نیست بدانید این دِین نیز مانند مهریه است و اگر مردی با طی مراحل قانونی محکوم به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت همسرش شود و آن را نپردازد، مطابق قانون زن می تواند تقاضای اعمال ماده دوی قانون محکومیت های مالی را بنماید و همسر خود را به عنوان مدیون به زندان بیندازد و مرد نیز تا زمانی که این دِین را نپردازد میهمان زندان خواهد بود. البته برای این مورد نیز مانند تمام محکومیت های مالی امکان طرح دادخواست اعسار و تقسیط وجود دارد که این دادخواست نیز همان مسیری را طی می کند که دادخواست مهریه طی خواهد کرد. البته بعد از صدور حکم اعسار نیز اگر زمانی مالی از مرد کشف شود، با معرفی زن مال مذکور توقیف می شود و با حکم دادگاه خانواده از محل آن مال شامل زمین، اتومبیل، خانه، وجه نقد و… بدهی مرد به همسرش پرداخت می شود.
چه زنانی اجرت المثل ایام زوجیت کمتری می گیرند؟
کارشناسی پرونده های اجرت المثل نیز مانند تمام امور حقوقی شامل فوت و فن های خاصی است که کارشناسان با دقت به آن رسیدگی و آن را رعایت میکنند. مثلاً برای زنان شاغل خارج از منزل همیشه اجرت المثل کمتری تعلق می گیرد. در قانون و شرع زن مالک دارایی و پولی است که به دست می آورد و حال اگر با توافق شوهر او در خارج از منزل کار می کند، الزامی ندارد که حتی یک ریال از درآمد خود را به همسرش بپردازد یا این که در منزل خرج کند.
در بحث اجرت المثل ایام زوجیت نیز طبق گفته حسن پور وقتی زن بیرون از خانه شاغل باشد، طبیعتاً وقت کمتری برای کارهای منزل می گذارد، هرچند ممکن است استثناهایی وجود داشته باشد و زنی در عین اشتغال در خارج از منزل همه وظایف خود را انجام دهد؛ اما این فرض چندان منطقی نیست زیرا کار در منزل بر اساس وقت تنظیم می شود و زنی که در ساعت ۵ بعد از ظهر به خانه می رسد، نمی تواند مانند زنی که از صبح در خانه است کار و فعالیت داشته باشد.
تحصیلات زن نیز مسأله دیگری است که در بحث اجرت المثل او مؤثر است. استدلال این نظریه نیز این است که دستمزد یک پرستار با تحصیلات لیسانس بسیار بیش از دستمزد پرستاری با تحصیلات دیپلم است.
پایگاه اجتماعی، شئون زن، شغل پدر، محل زندگی در زمان مجردی و تحصیلات در زمان تجرد و بعد از ازدواج هم در افزایش میزان اجرت المثل ایام زوجیت در طلاق تأثیر قابل توجهی دارد.
نکته جالب اینکه زنانی که فقط خانهدار هستند در زمان کارشناسی اجرت المثل ایام زوجیت رقم های بهتری دریافت می کنند. تعداد فرزندان نیز از موارد مؤثر در کارشناسی اجرت المثل ایام زوجیت است. اگر فرزندان مادری دختر باشند، اجرت المثل کمتری به او تعلق می گیرد چون فرض بر این است که در خانه دختر همیشه کمک حال مادر است حال آن که در خصوص پسرها چنین مسأله ای همیشگی نیست. اگر مادری فرزند خود را از شیر خود تغذیه کرده باشد نیز مشمول دریافت اجرت المثل بیشتری است. اینکه زنی هنگام ازدواج، فرزند یا فرزندان قبلی همسرش از زن سابقش را نیز بزرگ کند، باز هم سبب افزایش میزان اجرت المثل ایام زوجیت می شود.
ممکن است مردی بخشی از ایام زندگی خود را در مأموریت کاری خارج از کشور یا مثلاً زندان گذرانده باشد. این مسأله نیز در کاهش یا افزایش اجرت المثل ایام زوجیت مؤثر است. معمولاً برای ایام عقد و زمانی که زن در خانه پدرش است و با همسرش دچار مشکل می شود اجرت المثل ایام زوجیت تعلق نمی گیرد. حسن پور می گوید تا به حال چنین پرونده ای به او ارجاع نشده که علت احتمالی آن می تواند این باشد که زندگی مشترک هنوز شکل نگرفته که شوهر دستوری به همسرش بدهد. اجرت المثل ایام زوجیت مسأله ای است که سقف یا کف مشخصی ندارد و آن گونه که پیمان حسن پور می گوید، آنچه او تاکنون کارشناسی کرده در کمترین میزان برای یک پرونده ماهانه ۳۰۰ هزار تومان و در بیشترین رقم نیز ماهانه ۸۰۰ هزار تومان بوده است. هر چند این ارقام ممکن است به دلیل مسائلی که به آن اشاره شد بسیار بیشتر یا کمتر از این ارقام باشد.
شروط ضمن عقد و اجرت المثل زوجیت
همسران می توانند در زمان عقد نکاح هر شرطی که خلاف مقتضای عقد نباشد را در عقدنامه بگنجانند. یکی از موارد پیشنهادی می تواند مشخص کردن تکلیف اجرت المثل ایام زوجیت باشد. آنها می توانند شرط کنند که مثلاً زن برای انجام امور منزل به درخواست مرد ماهانه ۱۰۰ هزار تومان دریافت کند. یا این که شرط کنند اساسا چنین مبلغی هیچ گاه به زن پرداخت نمی شود و زن هم حق مطالبه ندارد.
در خارج از شکل قضایی زن و مرد می توانند برای دریافت و پرداخت این مبلغ با هم توافق داشته باشند. البته از لحاظ قضایی شرط پرداخت این مبلغ مطالبه زن است اما مرد می تواند با رضایت همسرش مثلاً بابت اجرت المثل ۳۰ سال زندگی مشترک بخشی از خانه اش را به نام همسرش کند. در چنین مواردی دریافت یک رسید کتبی از همسر می تواند از لحاظ حقوقی از بروز مشکلات بعدی و درخواست مجدد زوجه جلوگیری کند، اما اگر مردی با اجبار، تهدید یا تطمیع همسرش را وادار به امضای برگه ای کند و مثلاً در قبال مبلغی مشخص او را وادار به صرف نظر کردن از اجرت المثل ایام زوجیت کند، این برگه از لحاظ حقوقی ارزشی ندارد.
نویسنده: ستار شیرویی
برگرفته از: سایت نشر عدالت
کلام آخر
اجرت المثل ایام زوجیت از جمله حقوق مالی زن در عقد دائم می باشد. در صورتی که زن بخواهد اجرت المثل ایام زوجیت (یا نحله) را در زمان طلاق مطالبه نماید می تواند برای مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت و سایر حقوق مالی خود از جمله مهریه، نفقه و تنصیف اموال مرد به یک وکیل طلاق با تجربه مراجعه نماید و با دریافت مشاوره و راهنمایی های لازم برای مطالبه حقوق مالی خود اقدام کند. از این رو موسسه حقوقی دادآرمان برای دریافت مشاوره حقوقی حضوری در این زمینه بهترین وکیل طلاق تضمینی را به شما معرفی می کند. همچنین در صورتی که وقت و هزینه کافی برای مشاوره حضوری نداری، می تونی از وکیل آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان مشاوره آنلاین دریافت کنی و از مزایای مشاوره با یک وکیل آنلاین طلاق با تجربه بهره مند شوید.
برای دریافت مشاوره در خصوص دعاوی خانواده، با وکیل خانواده آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و هر سوالی داری بپرس.
ارسال دیدگاه