اجرت المثل ایام زوجیت
در قوانین مربوط به روابط میان همسران، تنها حقی که به شکلی انحصاری و ویژه برای مردان در نظر گرفته شده حق طلاق و حق ریاست بر خانواده است. این دو موضوع بارها سبب اعتراض زنانی می شود که با استناد به این دو حق، دین اسلام را دینی معرفی می کنند که توجه چندانی به حق و حقوق زنان ندارد؛ اما کافی است به جزییات دیگر قوانین و شرع مراجعه کنیم تا دریابیم در دین اسلام تا چه اندازه توجه ویژه ای به حقوق زنان شده است.
یکی از حقوق ویژه اسلام برای زنان این است که هیچ مردی نمی تواند تا وقتی تمامی حق و حقوق همسرش را پرداخت نکرده او را طلاق دهد. نکته جالب توجه این است که هرچه تعداد سال های زندگی مشترک بیشتر باشد این حقوق نیز افزایش می یابد و به همین دلیل بسیاری از مردانی که از روی هوی و هوس و بی هیچ دلیل منطقی قصد طلاق دادن همسر خود را دارند، از این مسأله منصرف می شوند.
اجرت المثل ایام زوجیت نیز یکی از همان حقوق ویژه ای است که شرع و قانون برای زنان در نظر گرفته است. پیمان حسن پور، کارشناس رسمی قوه قضاییه در تعریف ساده این موضوع می گوید: اجرت المثل ایام زوجیت یک بحث شرعی است. در شرع مقدس اسلام زن وظایف خاصی در زندگی زناشویی دارد که توسط قانون و شرع برشمرده شده است. این وظایف شامل تمکین عام و تمکین خاص است. مطابق قانون به محض عقد نکاح و ازدواج، میان زوجین وظایف و تکالیفی برقرار می شود که آنها باید نسبت به یکدیگر آن را انجام دهند. تمکین عام به معنی حضور زن در زندگی مشترک و عمل به وظایفی است که شرع و قانون تعیین کرده است. مثلاً زن شرعاً نمی تواند بدون اجازه همسرش از خانه خارج شود. ادامه تحصیل و کار کردن زن در خارج از منزل نیز باید با اجازه شوهر باشد، هر چند در حال حاضر بسیاری از زنان این حقوق را در عقدنامه دریافت می کنند. تمکین زوجه (تمکین خاص) نیز به معنی عمل کردن زن به وظایف زناشویی است. حال اگر زن در طول زندگی مشترک و در خانه همسر خود کاری به جز این موارد را به دستور شوهر انجام دهد، مستحق پاداشی است که به آن اجرت المثل ایام زوجیت گفته می شود.
حسن پور در توضیح کامل تری که از این موضوع ارائه می کند بر مسأله انجام دادن امور منزل به دستور شوهر تأکید می کند و در توضیح آن می گوید: زمانی که زن و شوهری صاحب فرزند می شوند، اگر بخواهند برای نگهداری از فرزند خود پرستاری را به کار بگیرند این مسأله مشمول هزینه است و باید دستمزدی به پرستار خود بدهند. در حال حاضر در شهری مانند تهران حداقل دستمزدی که می تواند به صورت ماهانه برای نگهداری از کودک به پرستار پرداخت کرد، ماهانه ۲۰۰ هزار تومان است. اگر همین زن و شوهر بخواهند برای انجام امور عادی منزل از قبیل آشپزی، نظافت و… فردی را استخدام کنند این مسأله نیز مشمول هزینه است. چنین مواردی جزو وظایفی نیست که به عهده زن باشد، اما ممکن است همسر او از وی تقاضا کند انجام چنین اموری را در منزل به عهده بگیرد. در چنین شرایطی اگر زمانی زن اجرت المثل خود را مطالبه کند، این موضوع کارشناسی و دستمزد این موارد محاسبه می شود.
باید به این نکته نیز توجه داشت که در کارشناسی هیچ گاه دستمزد یک پرستار یا یک خدمتکار خانه به شکل کامل برای زنان محاسبه نمی شود، زیرا فرض بر این است که زن در قبال انجام کارها و حضور در خانه همسرش، از مزایایی مانند رفتن به مسافرت، دریافت هدیه و… نیز بهره برده و به همین دلیل نمی توان مانند یک خدمتکار عادی که فقط حقوق گرفته و از مزایای دیگری محروم بوده، برخورد کرد؛ اما اگر زنی ثابت کند هنگام حضور در منزل همسرش هیچ گاه به مسافرت نرفته، همسرش برای او هیچ گاه هدیه ای نخریده و نفقه ای که دریافت کرده نیز در حداقل ممکن بوده، چنین مسأله ای نیز در بحث اجرت المثل او تأثیر دارد و سبب افزایش این مبلغ می شود.
با تصویب قانونی اجرت المثل ایام زوجیت تبدیل به دِینی شد که دیگر در هر زمانی قابل مطالبه است و حتی زن می تواند در زمان زندگی مشترک آن را طلب کند پرستاری از همسر در زمان بیماری نیز از دیگر مواردی است که سبب می شود به زن اجرت المثل تعلق گیرد. ممکن است مردی پس از عمل جراحی برای طی کردن دوره درمان به منزل منتقل شود. در چنین شرایطی اگر او از همسرش تقاضا کند که از او مراقبت کند، این مسأله برای زن ایجاد حق می کند.
شیر دادن به فرزند، بزرگ کردن کودکان، بردن کودکان به مدرسه، حضور در جلسه اولیا و مربیان، واکسن زدن کودکان، نگهداری از مادر شوهر به دستور شوهر، رسیدگی به وضعیت تحصیلی فرزندان و چند مورد دیگر از مواردی است که به گفته حسن پور سبب ایجاد این حق می شود. باید به این نکته مهم توجه داشت که قانون تنها زمانی این حق را برای زن محترم می شمارد که او به دستور شوهر و بدون انتظار برای دریافت حق یا امتیازی این فعالیت ها را انجام داده باشد. به همین دلیل در دادگاه قضات همواره این را از زن می پرسند که آیا از انجام این امور قصد دریافت دستمزد داشتید؟ آیا این کار را به میل و رضایت خود انجام دادید؟ اگر پاسخ زن به اینها مثبت باشد دیگر اجرت المثلی به او تعلق نخواهد گرفت، اما اگر زن بگوید این کارها را به دستور شوهرش انجام داده و از ابتدا قصد دریافت دستمزد نداشته این حق برای او ایجاد می شود.
چگونه دادخواست مطالبه اجرت المثل مطرح می شود؟
دادخواست الزام شوهر به پرداخت اجرت المثل ایام زندگی مشترک دادخواستی است که به گفته پیمان حسن پور در دادگاه خانواده مطرح می شود؛ مانند تمامی دادخواست های حقوقی و شکایت های کیفری. در این مورد نیز فرد مدعی باید ادعای خود را ثابت کند. شهود در این نوع دادخواست نیز یکی از دلایل قوی اثبات دعوی هستند. علم قاضی نیز دلیلی دیگر بر اثبات این ادعاست.
نکته مهم قابل ذکر از نظر این کارشناس قوه قضاییه این است که تا حدود ۳ سال پیش اجرتالمثل ایام زوجیت زمانی مطرح می شد که مردی قصد داشت همسرش را طلاق بدهد. در چنین زمانی، مرد علاوه بر پرداخت مهریه، نفقه گذشته، نفقه ایام عده طلاق تا نیمی از دارایی کسب شده در زمان زندگی مشترک و دیگر حقوق واجب زن باید اجرت المثل او را نیز پرداخت میکرد، اما با تصویب قانونی، اجرت المثل ایام زوجیت تبدیل به دینی مانند مهریه شد که دیگر در هر زمانی قابل مطالبه است و حتی زن می تواند در زمان زندگی مشترک با همسرش آن را طلب کند. حتی اگر زنی خود قصد طلاق داشته باشد و بتواند یکی از دلایلی که منجر به طلاق می شود را اثبات کند باز هم مستحق اجرت المثل است. نکته دیگر این که زن می تواند اجرت المثل تمام یا بخشی از ایام زندگی مشترک را مطالبه کند، مثلا اگر ۲۰ سال زندگی مشترک با همسرش داشته می تواند در دادخواست خود بنویسد: «اجرت المثل ایام زندگی مشترک از ابتدای فروردین ۱۳۶۸ تا فروردین ۱۳۸۸ یا این که از این مدت اجرت المثل ۱۰ سال از زندگی مشترک را مطالبه کند.
با احضار مرد به دادگاه و تشکیل اولین جلسه، زن مدعی می شود در طول ایام زندگی مشترک کارهای زیادی در خانه همسرش انجام داده و چون این کارها به دستور همسرش بوده حالا او وجه معادل این فعالیت ها را میخواهد.
اگر در جلسه دادگاه مرد منکر این مسأله شود، زن باید ادعای خود را ثابت کند. اگر مرد بپذیرد که چنین فعالیت هایی از سوی همسرش و به دستور او انجام شده و حالا نیز قصد پرداخت دستمزد همسرش را دارد، برای تعیین مبلغ قابل پرداخت برای این فعالیت ها که به شکل ماهانه محاسبه میشود، پرونده به کارشناس ارجاع داده می شود.
ادامه دارد…
کلام آخر
در صورتی که زن بخواهد اجرت المثل ایام زوجیت (یا نحله) را در زمان طلاق مطالبه نماید می تواند برای مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت و سایر حقوق مالی خود از جمله مهریه، نفقه و تنصیف اموال مرد به یک وکیل طلاق با تجربه مراجعه نماید و با دریافت مشاوره و راهنمایی های لازم برای مطالبه حقوق مالی خود اقدام کند. از این رو موسسه حقوقی دادآرمان برای دریافت مشاوره حضوری در این زمینه بهترین وکیل طلاق تضمینی را به شما معرفی می کند. همچنین در صورتی که وقت و هزینه کافی برای مشاوره حضوری نداری، می تونی از وکیل آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان مشاوره آنلاین دریافت کنی و از مزایای مشاوره با یک وکیل آنلاین طلاق با تجربه بهره مند شوید.
برای دریافت مشاوره رایگان در خصوص دعاوی خانواده، با وکیل خانواده آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و هر سوالی داری بپرس.
ارسال دیدگاه